Hiện nay, bệnh đột quỵ là căn bệnh nguy hiểm và là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 2 trên thế giới. Căn bệnh này không chỉ xuất hiện ở người già mà nó còn có ở người trẻ. Theo thống kê của Bộ Y tế, căn bệnh này ảnh hưởng đến hơn 200.000 người Việt mỗi năm và di chứng sẽ không thể phục hồi nếu không được cấp cứu kịp thời Vì vậy, nhận biết sớm những dấu hiệu của đột quỵ và biết cách xử lý khi có người thân bị đột quỵ là vô cùng quan trọng.

1. Bệnh đột quỵ

Bệnh đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não- là bệnh lý gây tổn thương nghiêm trọng cho não do quá quá trình máu lên não bị gián đoạn hoặc giảm một lượng so với bình thường. Não bộ bị thiếu oxy, không đủ để nuôi dưỡng các tế bào trong cơ thể. Nếu tình trạng này diễn ra trong vài phút, máu không cung cấp đủ đến các tế bào của não, não sẽ bắt đầu chết. Vì vậy. người đột quỵ nếu không được cấp cứu kịp thời và số lượng tế bào chết não càng nhiều thì sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng và vận động của cơ thể, thậm chí là tử vong nếu phát hiện muộn.

Hiện nay, đột quỵ được chia thành 2 dạng: đột quỵ do thiếu máu và đột quỵ do xuất huyết.

- Đột quỵ do thiếu máu cục bộ (Nhồi máu não): Đây là dạng đột quỵ phổ biến nhất hiện nay và chiếm khoảng 85% tổng số ca đột quỵ. Nguyên nhân là do các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não.

- Đột quỵ do xuất huyết (Chảy máu não): Nguyên nhân do thành động mạch yếu và mỏng hoặc có xuất hiện các vết nứt hoặc rò rỉ dẫn đến tình trạng mạch máu đến não bị vỡ làm cho máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. 

Hai dạng đột quỵ hay gặp

Ngoài 2 dạng chủ yếu này, người đột quỵ cũng xuất hiện những cơn thiếu máu não thoáng qua và được đánh giá là đột quỵ nhẹ. Nguyên nhân do máu cung cấp cho não bộ bị giảm tạm thời. Những dấu hiệu chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn, thường chỉ vài phút và có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Vì vậy, mỗi người bệnh cần lưu ý để phòng ngừa cũng như có biện pháp xử lý khi có người thân bị đột quỵ.

2. Chụp cộng hưởng từ MRI

Hiện nay, chụp cộng hưởng từ là phương pháp chẩn đoán hình ảnh lâm sàng hiện đại và hiệu quả nhất. Không chỉ mang đến hình ảnh rõ nét mà còn giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình hình của bệnh nhân. 

Chụp MRI là một kỹ thuật tạo hình đa lớp cắt và đa mặt phẳng sử dụng sóng từ trường và sóng radio. Dưới tác động của từ trường và sóng radio, các nguyên tử hydrogen trong cơ thể người hấp thụ và phóng thích năng lượng từ sóng RF. Quá trình phóng thích này máy thu nhận, xử lý và chuyển đổi các tín hiệu tạo thành hình ảnh. Hình ảnh cộng hưởng từ MRI có độ tương phản cao, sắc nét và rõ ràng, chi tiết, giải phẫu tốt và có khả năng tái tạo 3D mang lại hiệu quả chẩn đoán cho bác sĩ đối với bệnh lý của bệnh nhân. Trong nhiều trường hợp, kết quả MRI rõ hơn và hiệu quả chẩn đoán tốt hơn nhiều so với siêu âm, chụp X-quang hay chụp cắt lớp vi tính,... Một trong những đặc điểm của cộng hưởng từ MRI đó là không sử dụng tia xạ, nên rất an toàn cho người bệnh. Đây là phương pháp được các bác sĩ chuyên môn đánh giá cao trong chỉ định chụp và chẩn đoán bệnh.

Ngoài ra, chụp cộng hưởng từ đem lại cho bệnh nhân nhiều lợi ích như: 

• Không ảnh hưởng về mặt sinh học

• Hình ảnh rõ nét, dễ dàng trong chẩn đoán

• Chất tương phản hồi hầu như không có tác dụng phụ

• Độ phân giải cao, hiển thị hình ảnh tốt

• Thời gian chụp nhanh, giảm tiếng ồn tối đa.

Máy chụp MRI GE 1.5 Tesla hiện đại của Mỹ tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

3. Ý nghĩa của chụp MRI trong ngăn ngừa đột quỵ

Chụp MRI là phương pháp được chọn nhiều nhất khi bệnh nhân có chẩn đoán bị đột quỵ. Một trong những đặc điểm nổi bật của MRI đó là phát hiện đột quỵ cấp tính. Chụp MRI có thể phát hiện những thay đổi máu não cục bộ trong vòng vài phút sau khi người bệnh có những dấu hiệu ban đầu. Trong các mô của cơ thể, các phân tử nước di chuyển liên tục và ngẫu nhiên theo nhiều hướng khác nhau, và được gọi là chuyển động Brow hay hiệu ứng khuếch tán. Hiệu ứng khuếch tán xảy ra ở cấp độ phân tử, vì vậy các thay đổi về hiệu ứng này cho phép chúng ta đánh giá quá trình bệnh lý của mô sinh học ở giai đoạn rất sớm, đặc biệt là ở mô thần kinh Nhờ có sự chuyển động của proton giảm dần được phát hiện là dấu hiệu giảm của hệ số khuếch tán biểu hiện trên DWI (Diffusion-Weighted Imaging) và bản đồ ADC.

Một vài giờ sau khi khởi phát đột quỵ, phim chụp MRI đôi khi sẽ quan sát thấy mất tín hiệu chống động mạch (trên 30 - 40% bệnh nhân). Chụp MRI được đánh giá có khả năng phát hiện ổ thiếu máu não sớm hơn và nhạy hơn chụp CLVT cũng như trong phát hiện chảy máu kín đáo trong vùng nhồi máu. Cộng hưởng từ còn phát hiện sớm hơn và nhạy hơn chụp CLVT tình trạng phù não trên ảnh T2W. Nhồi máu cấp thường đồng tín hiệu trên ảnh T1W, tăng tín hiệu T2W ở khu vực dưới vỏ và mất sự khác biệt tuỷ - vỏ não. Giai đoạn bán cấp có hình giảm tín hiệu trên ảnh T1W (tối) và tăng tín hiệu trên ảnh T2W (sáng). Giai đoạn mạn tính, ổ nhồi máu não có tín hiệu của dịch giống như giai đoạn bán cấp nhưng cường độ tín hiệu giảm mạnh hơn trên TIW và tăng mạnh hơn trên T2W. Chuỗi xung FLAIR (hồi phục đảo chiều) cho phép phát hiện sớm ổ thiếu máu và phân biệt tổn thương mới với di chứng của nhồi máu. Nếu khám theo chương trình tưới máu và phân bố máu (perfusion-diffusion) có thể phát hiện tổn thương trong những giờ đầu cho phép áp dụng điều trị tiêu sợi huyết. Hiện nay có một số ý kiến từ kinh nghiệm thực tế nêu khả năng chẩn đoán trong điều trị tiêu sợi huyết hay tiêu huyết khối (2-6 giờ) với chương trình DWI và MRA (chụp mạch máu não TOF 3D). Tại khu vực Hà Nội có thể áp dụng các chuỗi xung FLAIR, DWI và MRA mạch máu não.

Hình ảnh ổ nhồi máu não bán cấp của một bệnh nhân tại MEDLATEC

Đối với trường hợp xuất huyết não, tình trạng tín hiệu của ổ xuất huyết diễn biến theo thời gian do trong máu chứa oxyhemoglobin, quá trình giáng hóa thành deoxyhemoglobin, methemoglobin và tiếp đến là hemosiderin là những chất có có yếu tố quyết định nhất cho sự thay đổi tín hiệu theo thời gian của ổ xuất huyết hay máu tụ. Trong 12 giờ đầu, oxyhemoglobin đồng tín hiệu với nhu mô não trên cả TIW và T2W. Từ 1 đến 7 ngày, deoxyhemoglobin đồng tín hiệu trên T1W, giảm tín hiệu trên T2W. Từ 7 ngày đến nhiều tháng, methemoglobin tăng tín hiệu trên TIW, tăng tín hiệu trên T2W nếu ở trong tế bào và phần ở ngoài tế bào có thể giảm tín hiệu hoặc đồng tín hiệu. Nhiều tháng đến nhiều năm, hemosiderin hoặc ferritin giảm mạnh tín hiệu trên T2W (tối đen), đồng tín hiệu hoặc giảm tín hiệu trên T1W. Trường hợp xuất huyết dưới nhện, nếu cấp tính có thể khó phát hiện trên CHT vì thường không hình thành máu cục và nồng độ deoxyhemoglobin trong dịch não tuỷ thấp nhưng khi sang giai đoạn bán cấp sẽ tăng tín hiệu trên ảnh TIW. Đặc biệt với chuỗi xung T2* khi có xuất huyết thường sẽ giảm tín hiệu trên chuỗi xung này.

Hình ảnh ổ xuất huyết não giai đoạn bán cấp muộn của một bệnh nhân tại MEDLATEC

Nhờ có MRI có những hình ảnh sắc nét, bác sĩ có thể chẩn đoán và đưa ra những phương pháp trị liệu hợp nhất để giảm thiểu di chứng sau đột quỵ. Đột quỵ hiện nay rất phổ biến vì vậy ý nghĩa của chụp MRI trong ngăn ngừa đột quỵ mang lại có giá trị cao và hỗ trợ cho quá trình chữa bệnh của bệnh nhân.

Tuy nhiên, có một vài trường hợp không thể chụp cộng hưởng từ như:

- Trong cơ thể của bệnh nhân có chứa các vật liệu cấy ghép bằng kim loại như khớp giả, van tim nhân tạo,.. mặc dù các thế hệ máy hiện đại đã có khả năng cho phép chụp MRI

- Người bệnh có tiền sử bị dị ứng với chất tương phản từ

- Mặc chứng không gian eo hẹp. Để hỗ trợ bệnh nhân, bác sĩ phải giải thích rõ mục đích và ý nghĩa của chụp MRI trong ngăn ngừa đột quỵ để giúp người bệnh an thần và hợp tác tốt hơn.

Tóm lại, ý nghĩa của chụp MRI trong ngăn ngừa đột quỵ mang lại giá trị cao và đạt hiệu quả về mặt hình ảnh. Hiện nay, Bệnh viện Đa Khoa MEDLATEC hệ thống MRI đạt chuẩn quốc tế và có khả năng chẩn đoán trong đột quỵ gấp. Chúng tôi cam kết rằng MEDLATEC sở hữu cơ sở vật chất tốt và đặc biệt là đội ngũ bác sĩ có trình độ. Vì vậy, khách hàng đến với MEDLATEC sẽ được hướng dẫn và kết quả chẩn đoán chính xác, giúp bệnh nhân nhanh chóng khắc phục được tình trạng bệnh.

Hãy liên hệ với hotline: 1900 56 56 56 để được giải đáp những thắc mắc và đặt lịch khám ngay nhé!

KTV Nguyễn Huy Bách

 

---