1. Giãn phế nang là gì?

Phế nang là đơn vị nhỏ nhất trong phổi, có cấu tạo là những túi khí được sắp xếp như chùm nho, nằm ở đầu tận của các ống dẫn khí nhỏ nhất. Các phế nang có kích thước từ 0.1-0.2mm, chứa đầy khí. Ở người trưởng thành có khoảng 300 triệu phế nang trong hai phổi, làm cho diện tích bề mặt hô hấp của phổi đạt từ 100-200m2. Phế nang có vai trò vô cùng quan trọng, là nơi diễn ra hoạt động trao đổi khí của phổi.

Khi hít vào, thành ngực nở ra, không khí đi vào qua các ống dẫn khí vào phế nang làm cho các phế nang nở ra chứa một lượng lớn không khí. Khi thở ra, thể tích phổi thu nhỏ, các phế nang co lại đẩy không khí ra ngoài.

Giãn phế nang là tình trạng tổn thương căng giãn thường xuyên và phá hủy không hồi phục ở thành của các khoang chứa khí dưới tiểu phế quản tận. Khi giãn phế nang, cấu trúc của phế nang bị phá hủy, độ co giãn giảm, mất tính đàn hồi sẽ dẫn đến tình trạng ứ đọng không khí, chức năng trao đỏi khí của phế nang bị suy giảm.

 

 

2. Nguyên nhân gây giãn phế nang là gì?

Giãn phế nang là một bệnh lý thường gặp. Có rất nhiều nguyên nhân gây giãn phế nang như:

- Thiếu protein AAT: Protein AAT có tác dụng bảo vệ các cấu trúc đàn hồi trong phổi, nếu thiếu protein này, các enzyme có thể gây tổn thương phổi kéo dài, dẫn đến bệnh giãn phế nang. Thiếu protein AAT là một bệnh di truyền, xảy ra ở 1-2% những người bệnh giãn phế nang.

- Viêm phế quản mạn tính: Viêm phế quản mạn tính có thể do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc có thể do tác động của hóa chất, bụi bẩn, khói bếp, khói thuốc lá, khói thuốc lào,... Tình trạng viễm nhiễm kéo dài sẽ lan đến các phế nang, gây phá hủy cấu trúc, làm giãn phế nang.

- Lao phổi: Vi khuẩn lao làm tổn thương, xơ hóa thành phế nang và căng giãn các phế nang

- Hen phế quản lâu năm: Bệnh hen phế quản mạn tính kéo dài nhiều năm sẽ gây căng giãn phế quản, phế nang và cả hệ thống mao mạch của tổ chức phổi. Cuối cùng, những phế nang này bị phá hủy và không thể hồi phục như tình trạng ban đầu.

- Nhóm những người đã từng gặp phải các chấn thường vùng ngực, hoặc những người đã từng thực hiện các cuộc phẫu thuật quanh vùng ngực.

- Bệnh bụi phổi vô cơ: Thường xảy ra ỏ đối tượng là những người lao động làm việc trong môi trường nhiều bụi, các loại bụi phổi thường gặp là bụi phổi silic, bụi phổi amilang, bụi than,.... Bệnh bụi phổi gây viêm nhiễm thành phế quản tận, xơ và giãn các phế nang

- Biến dạng lồng ngực hoặc chít hẹp phế quản gây tắn nghẽn phế quản, phế nang, lâu ngày sẽ thành giãn phế nang

- Lão suy: Ở người nhà, phổi hoạt động lâu nắm dẫn đến bị xơ hóa gây giãn phế nang. Ngoài ra còn do một số bệnh nghề nghiệp như: thổi kèn, thổi thủy tinh làm tăng áp lực bên trong các phế nang, gây căng giãn phế nang

- Bệnh Saccoidose: Gây viêm nội mạc động mạch kèm giãn phế nang,...

3. Người mắc bệnh giãn phế nang có triệu chứng gì?

Tùy thuộc vào mức độ nguy trọng của bệnh và các bệnh lý khác kèm theo mà mỗi người lại xuất hiện những triệu chứng bệnh khác nhau. Tuy nhiên, vẫn có những triệu chứng được cho là điển hình nhất về bệnh giãn phế nang như:

- Khó thở: Mức độ khó thở sẽ tăng dần khi bệnh tình chuyển biến nặng hơn tuy nhiên sẽ dịu đi trong khi người bệnh nằm ngủ

- Ho: Người bệnh có thể xuất hiện các cơn ho khăn hoặc ho có đờm, trong trường hợp ho có đờm mủ thì khả năng cao do người bệnh có bệnh lý nền là viêm phế quản

- Lồng ngực có triệu chứng bị biến dạng, căng tròn dạnh hình thùng

- Đau vùng thượng vị bắt nguồn từ hoạt động quá sức của cơ bụng

- Da dẻ tím tái: Môi là nơi tím tái đầu tiên, sau đó sẽ lan dần tới các đầu ngón tay, ngón chân

- Chán ăn, mất ngủ, cơ thể mệt mỏi, dễ nhức đâu vào buồi sáng sớm

4. Giãn phế nang có nguy hiểm không?

Ở giai đoạn ban đầu, giãn phế nang sẽ ảnh hưởng đến chức năng hít thở làm người bệnh phải thở hổn hển khi làm việc nặng. Dần dần, nó sẽ tiến triển đến mức dù bạn ngồi yên vẫn có dấu hiệu khó thở. Bên cạnh đó, tình trạnh ho ra nhiều chất nhầy, tức ngực diễn ra thường xuyên khiến bạn vô cùng mệt mỏi.

Nếu còn không được điều trọ và can thiệp kịp thời, giãn phế nang còn có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm như:

- Xẹp phổi (tràn khí màng phổi) dù hiếm gặp nhưng đây là bệnh lý đe dọa đến tính mạng người bệnh, vì đã ảnh hưởng nặng nề đến chức năng phổi.

- Các vấn đề về tim mạch: Vì giãn phế nang có thể làm tăng áp lực trong các động mách nối tim và phổi.

- Các lỗ lớn trên phổi (bullae): Một số bệnh nhân giãn phế nang có thể hình thành một khoảng không khí lớn trong phổi (còn gọi là bullae), với kích thước có thể chiếm đến nửa diện tích phổi. Ngoài việc làm giảm không gian co giãn của phổi, các bullae này còn làm tăng nguy cơ tràn khí phổi ở người bị giãn phế nang.

- Đặc biệt, ở thể ác tính, phổi có thể tan biến dần nhu mô phổi bị phá hủy dần từ hai đáy phổi. Người bệnh có thể bị suy kiệt và thường tử vong sau một vài năm.

5. Các phương pháp chẩn đoán bệnh giãn phế nang là gì?

Ngay khi phát hiện ra những triệu chứng có nghi ngờ là do giãn phế nang, bệnh nhân cần lập tức tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ tốt nhất. Các bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng lâm sàng trước để xác định khả năng mắc bệnh cao hay không. Sau đó sẽ thực hiện các biện pháp chẩn đoán hình ảnh:

- Chụp Xquang: Hình ảnh chụp X quang sẽ cho thấy mức độ căng phồng lồng ngực, khoang liên sườn giãn rộng ra, xương sườn nằm ngang. Hình ảnh cung động mạch phổi nổi lên, nhu mô phổi sáng hơn bình thường, khoảng sáng sau tim rộng ra, sự phân bổ khí và máu không đều,..

Chụp cắt lớp vi tính đã dãy với độ phân giải cao là tiêu chẩn vàng để chấn đoán giãn phế nang. Với các lớp cắt ngang, hình ảnh 3 chiều, chụp cắt lớp vi tính phổi giúp bác sĩ đánh giá chính xác vị trí, kích thước, tình trạng giãn phế nang,... Ngoài ra còn có thể đánh giá rất nhiều bệnh lý khác ở phổi.

 

Thực hiện điện tim đồ và thăm dò các chức nang hệ hô hấp

Các phương pháp thăm khám trên là phổ biến và hiệu quả đối với người có bệnh giãn phế nang, tuy nhiên cần đặc biệt lưu ý đối với phụ nữ có thai khi đi thăm khám.

6. Bệnh giãn phế nang có điều trị được không?

Khi có các triệu chứng của bệnh, người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. Nguyên tắc điều trị giãn phế nang là làm phổi xẹp bớt, giảm thể tích các vùng phổi chứa nhiều khí, cải thiện khả năng gắng sức và giảm công hô hấp. Bên cạnh đó, việc điều trị giãn phế nang phải được kết hợp với các bệnh lý nền và các biến chứng mà bệnh gây ra. Hầu hết những trường hợp bệnh nhân bị giãn phế nang đều sẽ có nguy cơ ảnh hưởng đến phế quản, do vậy cần điều trị phế quản bằng một số thuốc chuyên trị. Một số loại thuốc thường được chỉ định dùng cho bệnh nhân giãn phế nang là:

- Thuốc giãn phế quản: Giúp phổi giảm triệu chứng căng phồng quá mức, hỗ trợ tăng khả năng gắng sức, giảm triệu chứng khó thở.

- Thở oxy giúp giảm công hô hấp, làm tăng khả năng gắng sức và kéo dài cuộc sống ở bệnh nhân.

- Thuốc Corticoid dạng uống hoặc dạng khí: Nhằm điều trị dự phòng các triệu chứng viêm nhiễm

- Một số loại kháng sinh khác cũng được chỉ định nhằm điều trị các dạng nhiễm khuẩn do viêm phổi hay viêm phế quản.

Cùng với điều trị y tế, người bệnh cần tích cực thay đổi lối sống. Bỏ hút thuốc lá hoàn toàn để giảm tiến triển của bệnh, tạp thở chúm môi để giúp giảm bớt tình trạnh ứ khí trong lồng ngực, giảm tình trạng khó thở. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao thể trạng để tăng đề kháng

Để đề phòng bệnh giãn phế nang, cần giữ gìn sức khỏe đường hô hấp. Không hút thuốc lá, thuốc lào, khi bị viêm đường hô hấp cần điều trị dứt điểm, không để bệnh kéo dài. Giữ gìn vệ sinh răng miệng, giữ vệ sinh môi trường sống và môi trường làm việc. Có dụng cụ bảo hộ làm việc khi làm việc trong môi trường khói bụi. Bên cạnh đó cần thường xuyên nâng cao thể trạng bằng việc sử dụng các vitamin A,C, E và nhóm B. Ngoài ra người bệnh nên tập thể dục, khí công, tập thở bụng,...

Hệ thống y tế MEDLTEC được trang bị hệ thống máy Xquang tân tiến, máy CLVT 128 dãy, với các giáo sư, phó giáo sư đầu ngành chuyên khoa hô hấp sẽ giúp quý khách hàng sàng lọc, kiểm tra, điều trị các bệnh lý về phổi một cách chính xác và hiệu quả nhất. Để biết thêm các thông tin khác, quy khách hàng có thể liên hệ tổng đài bệnh viện qua số máy 1900 56 56 56.

CN Nguyễn Văn Thuấn

  

---