Khí quản là một ống dẫn khí thuộc hệ hô hấp, nằm ở vùng cổ trước, đi xuống tiếp nối với hai phế quản gốc của phổi tại ngã ba khí- phế quản. Nó có nhiệm vụ dẫn không khí vào- ra khỏi phổi khi hít thở. Bất cứ nguyên nhân nào gây hẹp lòng khí quản sẽ gây cản trở thông khí, ảnh hưởng đến chức năng của bộ máy hô hấp.

Các bệnh nang khí quản (PTAC) bao gồm các thực thể bệnh lý khác nhau: U nang khí quản, túi thừa khí quản, u nang lympho bào khí quản. Bài viết hôm nay, chúng ta sẽ cùng MDLATEC tìm hiểu về bệnh lý rất thường gặp ở khí quản- túi thừa khí quản.

1. Túi thừa khí quản là gì?

Túi thừa khí quản là một loại nang khí quản (là một bệnh lành tính). Túi thừa khí quản thường nằm ở vùng sau bên phải của khí quản và hiếm khi nằm ở bên trái, niêm mạc được lót bởi lớp biểu mô trụ có lông mao.

2. Nguyên nhân gây túi thừa khí quản là gì?

Túi thừa khí quản được chia thành hai phân nhóm: Bẩm sinh và bệnh mắc phải.

• Túi thừa khí quản bẩm sinh: thường gặp ở nam hơn ở nữ, đường kính của nó nhỏ hơn và có kết nối với khí quản, vị trí hat gặp dưới dây thanh âm 4-5cm hoặc ngay trên ngã ba khí- phế quản.

Túi thừa khí quản xảy ra do áp lực nội khí quản tăng lên trong thời gian dài do ho mạn tính kết hợp với thành khí quản suy yếu. Túi thừa khí quản mắc phải có thể có 1 hoặc nhiều túi.

Theo nghiên cứu, bệnh túi thừa khí quản mắc phải có liên quan mật thiết đến hội chứng Mounier- Kuhn hay bệnh to khí phế quản.

3. Người có túi thừa khí quản thường có triệu chứng gì?

Người có túi thừa khí quản thường không có triệu chứng gì. Thông thường, người bệnh tình cờ phát hiện có túi thừa khí quản khi đi khám sức khỏe định kỳ . Tuy nhiên khi có nhiễm trùng túi thừa khí quản, đặc biệt mạn tính bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng như:

• Ho mạn tính
• Khó thở, nghẹt thở
• Viêm khí quản tái phát
• Khó nuốt
• Chảy nước mắt
• Đau cổ
• Khàn giọng
• Ho ra máu
• Xuất hiện các cơn nấc và ợ hơi tái phát.

4. Biến chứng của bệnh túi thừa khí quản

Túi thừa khí quản là một bệnh lý lành tính. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể dẫn đến một số biến chứng như:

• Túi thừa khí quản bị nhiễm trùng có thể dẫn đến áp xe ống khí quản .
• Những người có túi thừa khí quản thường gặp nhiều khó khăn hơn trong việc đặt nội khí quản.
• Tràn khí trung thất do thủng túi thừa khí quản khi đặt nội khí quản.

 5. Các phương pháp chẩn đoán túi thừa khí quản.

Phần lớn các trường hợp túi thừa khí quản thường thấy ở phía cạnh sau, bên phải 1/3 trên khí quản, nơi rất khó quan sát thấy do cấu tạo chật hẹp và bị che lấp bởi các cấu trúc của tầng trên trung thất. Vì thế, các phương pháp thăm khám thông thường như chụp Xquang phần lớn đều bỏ sót túi thừa khí quản. Để thăm khám túi thừa khí quản, bác sĩ sẽ ưu tiên sử dụng phương pháp, kỹ thuật cao như chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cổng hưởng từ.

• Chụp Cắt lớp vi tính

Chụp cắt lớp vi tính (CT) là kỹ thuật sử dụng nhiều tia X để quét lên một khu vực của cơ thể cần thăm khám theo lát cắt ngang. Sau đó phối hợp với máy tính cho ra kết quả hình ảnh 2 hoặc 3 chiều của vị trí cần chụp. Phương pháp này cần đặc biệt lưu ý đối với phụ nữ có thai.

Túi thừa khí quản bẩm sinh xảy ra do khiếm khuyết trong quá trình biệt hóa nội bì thành sau khí quản hoặc từ khiếm khuyết trong sự phát triển của sụn khí quản trong tuần thứ 6 của thai nhi.

Túi thừa khí quản bẩm sinh ảnh hưởng đến toàn bộ giải phẫu (biểu mô hô hấp, cơ trơn và sụn) của khí quản, và nó thường chứa đầy chất nhầy.

• Túi thừa khí quản mắc phải (bệnh thoát vị niêm mạc- dây chằng khí quản): Có thể phát sinh ở bất kỳ vị trí nào của khí quản, thường có miệng rộng và kích thước lớn hơn là túi thừa khí quản bẩm sinh.

Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp hình ảnh tốt nhất để chứng minh túi thừa khí quản, rất hữu ích để đánh giá vị trí, kích thước, đường viền và độ dày thành của túi thừa khí quản. Lỗ thông giữa túi thừa khí quản và khí quản cũng có thể thấy được trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính. Hình ảnh cắt lớp vi tính đặc trưng của túi thừa khí quản là một hình ảnh một túi khí có thành mỏng ở khu vực cạnh khí quản, có hoặc không có đường thông với lòng khí quản.

Chụp cắt lớp vi tính cũng có thể được sử dụng để phân biệt giữa các tổn thương bẩm sinh và mắc phải, tùy thuộc vào sự xuất hiện có hoặc không có sụn khí quản và kích thước cổ của túi thừa. Độ dày lát cắt của của chụp cắt lớp vi tính ngực cần mỏng hơn 1mm để đánh giá chi tiết, chính xác túi thừa khí quản. Các hình MPR (dựng hình 3 mặt phẳng) rất quan trọng để chứng minh mối liên hệ giữa khí quản và túi thừa ở các góc độ khác nhau.

 

Hình ảnh túi thừa khí quản trên phim chụp CLVT tại Bệnh viên Đa khoa MEDLATEC

• Chụp cộng hưởng từ

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một kỹ thuật tạo hình cắt lớp sử dụng sóng từ trường và sóng radio. Khi các nguyên tử Hydrogen trong cơ thể người dưới tác động của từ trường và sóng radio, hấp thu và giải phóng năng lượng RF. Quá trình phóng thích này được máy thu nhận, xử lý và chuyển đổi các tín hiệu thành hình ảnh.

Chụp MRI là kỹ thuật không sử dụng tia xạ, rất an toàn nên được các bác sĩ chuyên môn đánh giá cao trong chỉ định chụp và chẩn đoán.

Chụp cộng hưởng từ rất hữu ích trong chẩn đoán túi thừa khí quản, đặc biệt là túi thừa khí quản nhiễm trùng. Dấu hiệu cho thấy sự dày lên cục bộ và tăng tín hiệu thành của khí quản quan sát được trên hình ảnh MRI có nghĩa là áp xe khí quản có thể bắt nguồn từ túi thừa khí quản. MRI đóng một vai trò quan trọng trong việc theo dõi hiệu quả điều trị túi thừa khí quản bị nhiễm trùng.

• Nội soi

Nội soi cũng có thể được sử dụng để chẩn đoán túi thừa khí quản. Tuy nhên, nội soi chỉ có ý nghĩa trong trường hợp có lỗ thông giữa túi thừa khí quản và khí quản.

6. Các phương pháp điều trị túi thừa khí quản

Điều trị bảo tồn được ưu tiên ở những bệnh nhân không có triệu chứng. Đối với những bệnh nhân có triệu chứng có thể điều trị phẫu thuật cắt bỏ túi thừa tùy thuộc vào tình trạng bệnh, tuổi và thể trạng bệnh nhân.

Tóm lại, bệnh lý túi thừa khí quản là một bệnh lý đường hô hấp hiếm gặp. Người có túi thừa thực quản thường không có triệu chứng gì cho đến khí xuất hiện những biến chứng của bệnh. Những người có túi thừa khí quản đa số đều tình cờ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ. Bệnh viện đa khoa MEDLATEC được trang bị CLVT 128 dãy, MRI 1.5T,… sẵn sàng phục vụ quý khách 24/7. Quý khách hàng cần biết thêm thông tin chi tiết vui lòng liên hệ hotline của bệnh viện 1900 56 56 56.

CN Nguyễn Văn Thuấn

---