Chụp cắt lớp vi tính hay còn gọi là chụp CT là phương pháp chụp phổ biến và được áp dụng ở đa số các bộ phận của cơ thể. Vì vậy, viêm tụy cấp được chẩn đoán nhờ phương pháp chụp cắt lớp vi tính và kết quả chính xác để hỗ trợ việc điều trị cho bệnh nhân. Vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tuỵ cấp hỗ trợ tối ưu và là phương pháp được đánh giá cao trong phát hiện viêm tụy cấp. Hãy theo bài viết này để biết thêm vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tuỵ cấp nhé!

1. Viêm tụy cấp là gì?

Viêm tụy cấp là bệnh lý cấp tính nguy hiểm có thể dẫn tới nhiều biến chứng, thậm chí là tử vong. Do vậy cần cẩn trọng trong quá trình chẩn đoán, theo dõi và điều trị lâu dài. 

Viêm tuỵ cấp là bệnh tổn thương viêm nhu mô tuyến tụy cấp tính từ nhẹ đến nặng và có thể gây tử vong. Viêm tụy cấp ngày càng phổ biến với tần suất mắc vào khoảng 25 - 75 trường hợp/100.000 dân/năm, trong đó 10-30% là viêm tụy cấp nặng. Viêm tụy thực chất không phải do tụy tấy đỏ, mà là tình trạng phù, hoại tử, chảy máu do nhiều nguyên nhân và viêm tụy là hậu quả của các tình trạng trên. Viêm tuỵ cấp có thể điều trị khỏi nhưng cũng có nhiều trường hợp gặp phải các biến chứng nặng và dẫn tới tử vong.

Viêm tụy có hai dạng viêm tụy cấp và viêm tụy mạn tính

Viêm tụy cấp được chia thành 2 dạng theo mức độ:

– Viêm tụy thể phù: Là tình trạng tuyến tụy phù nề có màu tái nhợt hoặc xám, tình trạng phù có thể lan ra các vùng xung quanh, các lá và khoang sau phúc mạc, trong ổ bụng có dịch trong.. Hầu hết bệnh nhân bị loại viêm tụy này và phần lớn các trường hợp có thể tự khỏi.

– Viêm tụy hoại tử: Viêm tụy hoại tử được xác định bởi tình trạng hoại tử tụy và/hoặc hoại tử quanh tụy. Thể hoại tử với những mức độ hoại tử khác nhau có thể có diễn biến xấu dẫn tới nhiễm trùng, suy giảm tuần hoàn hô hấp, suy giảm nhiều tạng và gây tỷ lệ tử vong cao.

2. Nguyên nhân viêm tụy cấp

Nguyên nhân chính gây ra viêm tụy cấp là do rượu và sỏi đường mật, sỏi túi mật.

- Sỏi mật là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên viêm tụy cấp, chiếm 40 – 50% trong các nguyên nhân gây bệnh. Khi mật cô đặc thành sỏi kết tinh, được gọi là sỏi mật. Những viên sỏi mật sau đó có thể bị mắc kẹt trong ống mật chủ hoặc ống tụy, từ đó gây tắc nghẽn và dẫn đến viêm tụy.

- Rượu: Uống rượu là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây nên viêm tụy cấp. Nếu có tiền sử rối loạn sử dụng rượu, người bệnh có nguy cơ mắc viêm tuyến tụy gấp bốn lần so với người khác. Sử dụng rượu gây ra tới 40% các trường hợp viêm tụy mãn tính và tới 20 – 30% các trường hợp viêm tụy cấp.

- Một số nguyên nhân khác như: 

+ Do rối loạn chuyển hóa: tăng mỡ máu triglyceride, tăng canxi máu (u tuyến giáp, cường cận giáp trạng...)

+ Sau nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP).

+ Sau chấn thương tụy, bầm dập vùng bụng, phẫu thuật gần tụy, quanh tụy.

+ Do nhiễm trùng: quai bị, viêm gan virus, giun đũa, giun trong ống mật chủ và ống tụy...

+ Sau phẫu thuật ghép tạng như ghép thận, ghép tim.

+ Do gan nhiễm mỡ cấp trong thai kỳ.

+ Do các bệnh lý có tổ chức như: viêm mao mạch hoại tử, lupus ban đỏ, hội chứng viêm mạch Schonlein-Henoch…

+ Do thuốc: furosemide, sulfonamide, 6MP, oestrogen, ethanol…

+ U tụy nguyên phát hoặc di căn, hoặc các nguyên nhân khác gây tắc ống tụy.

Bia rượu, thức ăn nhiều dầu mỡ, giàu đạm là một trong những nguyên nhân của viêm tụy cấp

3. Vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tuỵ cấp

Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp sử dụng hình ảnh hiện đại để hỗ trợ phát hiện và điều trị cách bệnh lý trong đó có viêm tụy cấp. Vì vậy, phương pháp này có vai trò tối ưu cho bệnh nhân.

Mục đích của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tụy cấp:

- Khẳng định và xác định chẩn đoán bệnh.

- Phân loại viêm tụy cấp thể phù hay thể hoại tử:

- Viêm tụy thể phù nề quan sát có thể thấy hình ảnh bờ tụy không rõ nét, có dấu hiệu phù nề, thâm nhiễm mỡ và tụ dịch quanh tụy.

- Viêm tụy thể hoại tử có thể đánh giá thông qua hình ảnh nhu mô tụy ngấm thuốc cản quang không đồng nhất, có những vùng ngấm thuốc kém hoặc không ngấm thuốc tương ứng với các ổ hoại tử, ống tụy chính có thể giãn.

- Đánh giá mức độ nặng như: phù nề, hoại tử,.. của viêm tụy và tiên lượng bệnh. 

- Tìm nguyên nhân và chẩn đoán phân biệt với các tính trạng đau bụng khác.

- Ngoài vai trò trong xác định chẩn đoán, thì CLVT còn có vai trò quan trọng trong đánh giá biến chứng của viêm tụy cấp như: giả phình, nang giả tụy...

Hình ảnh CLVT viêm tụy cấp thể phù nề (CTSI 4 điểm) của một bệnh nhân tại MEDLATEC

Phương pháp này phổ biến và áp dụng nhiều bộ phận khác nhau. Chúng vẫn có nhiều ưu điểm như: 

- Phân tích khoang tụy và khoang cạnh tụy.

- Đánh giá tình trạng nhu mô tụy.

- Đánh giá mức độ hoại tử trong khoang phúc mạc, sau phúc mạc, trung thất, hạ vị...

- Phát hiện sỏi trong đường mật (sỏi kẹt Oddi).

- Hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân gây viêm

- Tụy cấp như do rượu, xơ gan áp lực tĩnh mạch cửa, gan nhiễm mỡ, vôi hóa tụy…

 

Trên thì tiêm thuốc: ta thấy rõ hơn bờ tụy không đều và thâm nhiễm mỡ lan tỏa

Trên đây là những thông tin liên quan đến vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tuỵ cấp. Với những thông tin này, hy vọng đã giúp bệnh nhân hiểu hơn về phương pháp chụp và những ưu điểm mà phương pháp này mang đến. Nếu có bất cứ thắc mắc gì, hãy liên hệ tới tổng đài: 1900 56 56 56 để MEDLATEC có thể giải đáp và tư vấn chi tiết hơn nhé!

KTV Nguyễn Huy Bách

 

---