Các khối u não dù lành hay ác tính đều rất nguy hiểm do ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ và hệ thần kinh trung ương, mọi lứa tuổi đều có nguy cơ mắc u não. Nguy hiểm hơn, các khối u não có thể gây ra rất nhiều triệu chứng lâm sàng dữ dội nhưng cũng không ít trường hợp người bệnh không hề có triệu chứng đặc biệt nào.

Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Tây Hồ (số 99 Trích Sài, Hà Nội) vừa tiếp nhận một bệnh nhân nam 39 tuổi, thường trú tại Long Biên, Hà Nội đến khám do thời gian gần đây hay bị đau âm ỉ vùng trán bên phải, không bị sốt và buồn nôn. Người bệnh tự mua thuốc Panadol điều trị tại nhà có đỡ nhưng sau đó tình trạng đau lại tăng lên. Điều kỳ lạ là mắt phải của anh P trở nên đỏ và hơi lồi ra phía trước nhưng không hề bị đau nhức hay nhìn mờ, người bệnh vẫn sinh hoạt và làm việc hoàn toàn bình thường.

Sau khi thăm khám, bác sĩ chỉ định bệnh nhân chụp cộng hưởng từ sọ não và bất ngờ phát hiện khối u não vị trí thùy trán bên phải có kích thước 32x33mm. Khối u đã gây phù não, đè đẩy não thất bên và liềm não sang bên trái, sau tiêm thuốc đối quang từ ngấm rất mạnh.

Sau khi tiến hành hội chẩn, các chuyên gia Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh MEDLATEC kết luận đây là khối u nguyên bào thần kinh đệm đa hình. Sau đó, bệnh nhân được tư vấn chuyển viện để theo dõi và tiến hành điều trị.

Qua trường hợp này, chúng ta cần tập cho mình thói quen đi kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm dù không có bất kỳ triệu chứng lâm sàng nào, bởi rất có thể đến khi bạn cảm thấy các dấu hiệu bất thường thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, tiến triển nặng và rất khó để điều trị.

Hình ảnh chụp MRI của bệnh nhân tại Hệ thống Y tế MEDLATEC

I. U nguyên bào thần kinh đệm là gì? Có nguy hiểm không?

Mô thần kinh được tạo nên từ hai loại tế bào là tế bào thần kinh nơron (neuron) và tế bào thần kinh đệm. Các tế bào thần kinh đệm gồm 4 loại tế bào là tế bào ống nội tủy, tế bào hình sao, vi tế bào thần kinh đệm và tế bào thần kinh đệm ít gai. Những tế bào này thường có nhiều nhánh và đan xen nhau tạo thành mạng lưới có tác dụng che chở, nâng đỡ cho các thân và sợi trục của nơron, giúp việc dẫn truyền tín hiệu trong hệ thần kinh trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, tế bào thần kinh đệm còn giúp ngăn cách mô thần kinh với các mô khác, cung cấp dinh dưỡng, sửa chữa và phục hồi tổn thương của mô thần kinh.

Hình minh họa bốn loại tế bào thần kinh đệm: tế bào ống nội tủy (hồng nhạt), tế bào hình sao (xanh lá),

vi tế bào thần kinh đệm (đỏ đậm) và tế bào thần kinh đệm ít gai (xanh lam nhạt)

U nguyên bào thần kinh đệm (Glioblastoma-GBM) là khối u được hình thành chủ yếu từ các tế bào hình sao bất thường và một số tế bào khác, gồm cả mạch máu và các tế bào hoại tử. Khối u nguyên bào thần kinh đệm được xem là u tế bào hình sao độ IV, phát triển rất nhanh kèm theo xâm lấn và phá hủy mạnh các mô xung quanh. Khối u này thường chỉ xâm lấn các mô não lân cận hoặc phía đối diện thông qua thể chai hoặc hệ thống não thất, rất hiếm gặp các trường hợp lan ra ngoài não và tủy sống. Glioblastoma thường được phát hiện chủ yếu ở thùy trán và thùy thái dương, sau đó là đến thùy đỉnh và thùy chẩm.

Mọi lứa tuổi đều có thể mắc u nguyên bào thần kinh đệm, tỷ lệ mắc khoảng 3,21 trên 100.000 người và nam giới mắc nhiều hơn nữ giới. Các phương pháp điều trị hiện nay là phẫu thuật, xạ trị và hóa trị, tuy nhiên rất khó để loại bỏ hoàn toàn khối u ra khỏi cơ thể, mục đích điều trị là cố gắng loại bỏ càng nhiều khối u càng tốt và làm chậm quá trình phát triển. Tuy vậy, tỷ lệ sống sót trên 5 năm ở người mắc u nguyên bào thần kinh đệm thường rất thấp.

II. Triệu chứng khi mắc u nguyên bào thần kinh đệm

Những triệu chứng hay gặp ở người mắc u nguyên bào thần kinh đệm là:

• Đau đầu âm ỉ nhiều ngày
• Suy giảm thị lực, nhìn đôi hoặc nhìn mờ
• Buồn nôn, nôn mửa
• Gặp vấn đề về trí nhớ và ngôn ngữ
• Thay đổi khả năng suy nghĩ và nhận thức
• Thay đổi tâm trạng và tính cách
• Co giật
• Ăn uống không ngon

III. Các phương pháp chẩn đoán u nguyên bào thần kinh đệm

• Chụp cắt lớp vi tính (CT): chụp CT có thể giúp xác định vị trí, ranh giới, kích thước và mức độ đè đẩy, xâm lấn của khối u nguyên bào thần kinh đệm. Trên hình ảnh CT, khối u có hiệu ứng khối rõ rệt, bờ không đều, trung tâm có các vùng giảm tín hiệu (hoại tử), xung quanh có phù hoặc xuất huyết. Tuy không có độ nhạy và độ đặc hiệu bằng chụp cộng hưởng từ, tuy nhiên phương pháp này rất thích hợp với đối tượng trẻ nhỏ khó nằm im, người mất khả năng kiểm soát hành vi, người mắc hội chứng sợ lồng kín và một vài đối tượng khác không thể chụp cộng hưởng từ.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): chụp MRI nhạy hơn đáng kể so với CT trong phát hiện và chẩn đoán khối u, cũng như các dấu hiệu liên quan của nó, bao gồm cả phù quanh khối u, hoại tử trong u và là phương pháp được lựa chọn hàng đầu khi nghi ngờ mắc u nguyên bào thần kinh đệm.
• Chụp cộng hưởng từ phổ: đây là một phương pháp chụp cộng hưởng từ nâng cao giúp cung cấp thông tin về thành phần hóa học của khối u, hoạt động dựa trên nguyên lý là một số chất hóa học có nhiều trong não bình thường, trong khi những chất khác có nhiều trong các khối u (choline, lactate,...). Phương pháp này cho ra một biểu đồ trong đó có thể thấy lượng từng chất hóa học trong vùng não được phân tích. Kỹ thuật này có thể được coi là lấy mẫu mô bệnh học không xâm lấn, tuy nhiên chụp MRI phổ phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm của kỹ thuật viên chụp và dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố gây nhiễu tín hiệu.

Chụp MRI là phương pháp tốt nhất trong tầm soát và chẩn đoán GBM

Nhằm mang đến những trải nghiệm tốt nhất cho quý khách hàng về dịch vụ chẩn đoán hình ảnh công nghệ cao, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh MEDLATEC thuộc Hệ thống y tế MEDLATEC đã trang bị máy chụp máy chụp MRI GE 1.5 Tesla và máy Chụp cắt lớp vi tính MSCT 128 dãy hiện đại do các hãng máy uy tín trên thế giới cung cấp. Bên cạnh đó, đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên tại MEDLATEC được đào tạo chuyên sâu tại các bệnh viện lớn của Việt Nam, rất giàu kinh nghiệm và luôn đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật khi thăm khám. Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và đặt lịch!

KTV Nguyễn Thành Lộc

---